De teelt van soja heeft in Nederland perspectief. De vraag in de markt naar zogeheten Nedersoja neemt toe. Bovendien zijn er voldoende rassen beschikbaar die onder Nederlandse omstandigheden goed gedijen. Dat zegt onderzoeker Chris de Visser van Wageningen Plant Research.
Chris de Visser
De Visser is bij de businessunit Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrond verantwoordelijk voor de onderzoeksstrategie. Hij is nauw betrokken bij het rassenvergelijkingsonderzoek dat dit jaar het vierde seizoen is ingegaan.
Op basis van de uitkomsten van het onderzoek tot nu toe is hij optimistisch over de teelt en afzet van sojabonen in Nederland. “Bedrijven in de foodsector hebben grote belangstelling. Voor afzet van Nedersoja naar veevoerbedrijven is het nog veel te vroeg.”
Green Deal: 10.000 hectare soja
In september 2016 zetten diverse partijen hun handtekening onder de Green Deal Soja in Nederland. De ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur & Milieu, landbouwcoöperatie Agrifirm en de drie noordelijke provincies spraken af om gezamenlijk in te zetten op 10.000 hectare sojateelt. Het rassenonderzoek van Wageningen Plant Research moet een belangrijke bijdrage leveren aan de realisering van deze doelstelling.
Greendeal
Met de Green Deal Soja in Nederland geeft het Rijk samen met Agrifirm en de provincies Groningen, Friesland en Drenthe uitvoering aan een motie van de Tweede Kamer. De Kamer sprak uit dat Nederland actief moet inzetten op kennisontwikkeling en teeltoptimalisatie van eiwitgewassen. Dat is overigens ook een grote wens van de Europese Unie. Teelt van eiwitgewassen wordt financieel ondersteund door Brussel.
Meer informatie: Green Deal Soja
Volgens hoofdonderzoeker De Visser zijn er inmiddels voldoende rassen in de wereld met toekomstperspectief voor de teelt in Nederland. “Wij hoeven niet te veredelen. Ons doel is rassen te vinden die onder Nederlandse omstandigheden voldoende opbrengst genereren en de teelttechniek te optimaliseren.”
Geschikte rassen zijn beschikbaar
Het gaat er volgens De Visser om rassen te vinden die in Nederland minimaal 3,5 ton bonen opbrengen met een eiwitpercentage van 42% of meer en die bovendien vroeg afrijpen. “Die rassen zijn er in de wereld. Kwekers in Canada, maar ook in landen als Duitsland en Oostenrijk hebben al successen geboekt in hun zoektocht naar sojarassen die onder gematigde klimaatomstandigheden een goede opbrengst geven.”
Van dierlijk naar plantaardig
Bij een aantal producenten van levensmiddelen is vraag naar soja uit de eigen regio, bijvoorbeeld voor de productie van plantaardige zuivelproducten (sojamelk en -yoghurt) en tofu. Het gaat om bedrijven als Alpro, Sofine Foods en Meesterbakker Uljee. Deze bedrijven spelen in op het groeiende aantal consumenten dat kiest voor voedingsproducten op basis van plantaardige in plaats van dierlijke eiwitten. Daar komt nog eens bij dat grondstoffen uit eigen regio de voorkeur genieten. De Visser: “Er is onmiskenbaar vraag in de markt, nu gaat het erom akkerbouwers bereid te vinden het gewas in hun teeltplan op te nemen.”
Noodzaak: rassen die vroeg afrijpen
Op kleine schaal produceren Nederlandse akkerbouwers al soja. In 2015 ging het om zo’n 50 telers en een areaal van 190 hectare. Dit jaar is de productie afgenomen naar 140 hectare (25 telers). “Dat heeft alles te maken met de weersomstandigheden in het najaar van 2015. Lage temperaturen vertraagden de afrijping en daarmee de oogst. De oogst kwam uit halverwege oktober en dat is te laat. Bij het maken van het teeltplan voor 2016 was dat voor een aantal boeren reden om af te stappen van soja. Des te meer reden voor ons om rassen te vinden die zo vroeg mogelijk afrijpen.”
In een gemiddeld teeltseizoen kan soja op dit moment concurreren met zomergraan. Als rassen worden gevonden met een opbrengst van 4 ton per hectare kan soja concurreren met gerst en wintertarwe. Groot voordeel van soja is dat het een vlinderbloemig gewas is dat stikstof uit de lucht bindt. Dat maakt het gewas ook interessant als rotatiegewas.
Soja voor veevoer
De 10.000 hectare sojateelt uit de Green Deal acht De Visser over vier jaar zeker haalbaar. Als het gaat om de teelt van sojabonen in Nederland voor veevoer is hij minder optimistisch. “Dat wordt pas interessant voor de grote producenten bij een soja-areaal van minstens 100.000 hectare. En dan nog zet ik vraagtekens bij Nedersoja voor feed. Import van soja uit Noord- en Zuid-Amerika is voor de producenten namelijk veel goedkoper.”
Op korte en middellange termijn zijn de verwachtingen van De Visser niet hooggespannen voor dit marktsegment. “Dat kan anders liggen voor specialty feed-markten waar een hogere prijs gerealiseerd kan worden en een geringer volume nodig is.”
Import van soja
De Europese import van sojabonen neemt toe. Uit gegevens van de EU blijkt dat de lidstaten in seizoen 2015/2016 14,6 miljoen sojabonen importeerden. Dat is 13% meer dan het vijfjaarlijkse gemiddelde. De importen nemen toe omdat de veestapel groeit. Veel importsoja komt via Rotterdam Europa binnen. Een groot deel wordt weer uitgevoerd naar andere lidstaten.
Dit artikel van Citaat is eerder geschreven voor de webportal agroberichtenbuitenland.nl